Pagina's

01 mei 2020

Portretrecht

ECLI:NL:RBROT:2020:4296
Rechtbank Rotterdam
Gemachtigde eiser geanonimiseerd
De gedaagde fotograaf procedeert in persoon
Rechter: mr. A.J.M. van Breevoort

Als je geschillen over portretfoto's bekijkt met advocaat Kitty van Boven (Mathijs Bouman, Rob Mutsaerts en Daphne's friet) zou je bijna gaan denken dat fotografen alles mogen en geportretteerden geen rechten hebben. Toch volgt uit de AVG dat ook de fotograaf een verwerkingsgrond nodig heeft van de geportretteerde om een portretfoto, anders dan bij opdracht bepaald, te gebruiken: de fotograaf heeft toestemming nodig om de foto op sociale media te plaatsen; op te nemen in zijn portfolio; te koop aan te bieden én last but not least; toestemming nodig om op te nemen in een sommatie voor schadevergoeding voor een inbreuk.

Eiseres in deze zaak heeft een sexy fotoshoot laten maken en toestemming gegeven aan de fotograaf om enkele foto's waar ze niet herkenbaar op stond online te gebruiken. De fotograaf heeft echter foto's gebruikt waar ze geen toestemming voor gegeven had. Naast het portretrecht laat de rechtbank de inbreuk op de privacy – eenieder kon de foto's downloaden – zwaar meewegen.

"4.6. Het bovenstaande leidt tot de slotsom dat [gedaagde] met het zonder toestemming van [eiseres] publiceren van een negental foto’s op [website], Facebook, Instagram en Pinterest, meervoudig inbreuk op het portretrecht van [eiseres] heeft gemaakt en daarmee, ex artikel 6:162 BW, toerekenbaar onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld en gehouden is de hierdoor door [eiseres] geleden (immateriële) schade te vergoeden."
De fotograaf heeft onrechtmatig gehandeld door de in opdracht gemaakte foto's zonder toestemming openbaar te maken. Dat is een inbreuk op het portretrecht van artikel 20 Aw.

"4.9. (...) Naar het oordeel van de kantonrechter gaat het in casu om een fotoshoot, die veel verder ingrijpt in de persoonlijke levenssfeer van de geportretteerde dan een normale fotoshoot. Van een professionele fotograaf mag en moet dan ook verwacht worden dat zij bij een dergelijke fotoshoot extra zorgvuldigheid in acht neemt; niet alleen tijdens de shoot zelf, maar zeker ook ten aanzien van de vervaardigde foto’s en de verwerking daarvan. Het betreffen immers foto’s welke over het algemeen uitdrukkelijk bedoeld zijn voor privé-gebruik en om slechts gedeeld te worden in intieme kring. (...) Daarmee heeft [gedaagde] niet de zorgvuldigheid betracht, die van haar verwacht mocht worden, en heeft zij een grove inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer en privacy van [eiseres]."
De kantonrechter oordeelt daarnaast dat het een inbreuk is op artikel 10 Gw. 

"4.10. Bij het bepalen van de hoogte van de schadevergoeding weegt naar het oordeel van de kantonrechter zwaar dat de foto’s gepubliceerd zijn op websites en social media, welke voor iedereen toegankelijk zijn. Dit impliceert ook dat de mogelijkheid bestaat dat derden de foto’s hebben gedownload, gekopieerd c.q. op enige andere wijze hebben opgeslagen in eigen bestanden en/of op eigen apparaten. (...) Dit zorgt voor grote onzekerheid bij [eiseres] , nu te allen tijde de mogelijkheid blijft bestaan dat de foto’s alsnog door derden op het internet worden gepubliceerd"
De kantonrechter veroordeelt de fotograaf tot het betalen van € 1.500,- aan schadevergoeding.

"4.12. (...) Nu het portretrecht geen intellectueel eigendomsrecht is, zoals bedoeld in artikel 1019h Rv, valt het niet onder het toepassingsbereik van laatstgenoemd artikel."
De kantonrechter wijst een volledige kostenveroordeling af omdat het alleen geldt bij intellectueel eigendomsrecht. Dat is correct.

Ik vind het onbegrijpelijk dat de financiële gevolgen bij een inbreuk op het auteursrecht – door een volledige kostenveroordeling volgens artikel 1019h Rv – fors hoger kunnen zijn dan bij een inbreuk op een grondrecht. Nederland wijkt daarmee af van andere lidstaten. Die opmerkelijke uitzondering is vermoedelijk door de auteursrechtenlobby in de wet terechtgekomen.


Rechtbank Rotterdam 1 mei 2020, ECLI:NL:RBROT:2020:4296
inbreuk op portretrecht, schadevergoeding in verband met vergaande inbreuk op persoonlijke levenssfeer

1 augustus 2025 gepubliceerd