Rechtbank Limburg
Gemachtigde eisers: mr. C.G. Mensink te Almelo
Gemachtigde gedaagde: mr. J.H.M. Daniëls te Sittard
Rechter: mr. B.R.M. de Bruijn
 |
| AI-Beeld via Lexica.art |
Het geschil
Eisers, een mannelijk en een vrouwelijk fotomodel, menen dat gedaagde de foto’s alleen mocht gebruiken voor haar website en sociale mediakanalen. Zij vorderen schade voor het gebruik op ansichtkaarten en posters/billboards.
"2.3. [eisende partijen] en [gedaagde] hebben op 30 oktober 2020 deelgenomen aan een zogenaamde ‘TFP-shoot’ (time for print/ time for portfolio), georganiseerd door fotograaf [naam fotograaf] (hierna: ‘de fotografe’). [eiser] en [eiseres] namen deel als fotomodellen en [gedaagde] leverde de trouwpakken die gedragen werden tijdens de TFP-shoot."
"2.4. [gedaagde] heeft voormelde foto’s van [eisende partijen] geplaatst op haar sociale media kanalen, althans op haar website. Tevens zijn grote posters/billboards met de foto’s geplaatst in fysieke winkels waarin onder de naam [handelsnaam] kleding wordt verkocht. In die winkels zijn ook ansichtkaarten verspreid met daarop de foto’s afgebeeld."
"2.8 … Ter onderbouwing heeft hij een verklaring van de fotografe overlegd (productie 10 van [eisende partijen] ), waarin de fotografe onder meer schrijft: “Met iedere partij die meedeed aan de styled shoot is vooraf besproken dat de foto’s door alle partijen vrij voor eigen gebruik en portfolio op onder andere website en social media gebruikt mochten worden. Het gebruik van de foto’s door [handelsnaam] op hun website en social media is dan ook conform de gemaakte afspraken. Het gebruik van de foto’s als afdruk in de winkels is ook conform de gemaakte afspraken, in die zin dat er in de omschrijving “Vrij voor eigen gebruik op onder andere website en social media” geen beperking of expliciete beschrijving benoemd wordt die dit gebruik verbiedt.”
Volgens de verklaring van de fotografe mocht gedaagde de foto’s gebruiken voor ansichtkaarten en posters/billboards.
"4.5. [eisende partijen] beroepen zich op de artikelen 19 en 20 van de Auteurswet, die betrekking hebben op het maken van een portret in opdracht. Zij stellen dat er sprake was van een opdracht, omdat zij foto’s van zichzelf lieten maken door de fotografe ten behoeve van hun portfolio."
De foto’s zijn op initiatief van de fotografe gemaakt, het zijn geen in opdracht gemaakte portretten.
"4.13. Ter onderbouwing van hun vordering (…) Bovendien is het zeer waarschijnlijk dat [eiser] in zijn hoedanigheid van professioneel model opdrachten is misgelopen en nog steeds misloopt. Andere kledingwinkels zullen geen model inhuren dat al het gezicht is van de concurrent. (…) [gedaagde] zal de waarde van de ontvangen diensten alsnog aan [eisende partijen] moeten betalen."
De mannelijke eiser verdient de kost met modellenwerk. Hij stelt schade te hebben wegens het mislopen van inkomsten en afname van exclusiviteit waardoor hij minder aantrekkelijk is voor fotoshoots van andere kledingwinkels.
"4.14. Voor de hoogte van de schadevergoeding zoeken [eisende partijen] aansluiting bij de door Stichting Beeld Anoniem (voorheen: Stichting Foto Anoniem) gehanteerde tarieven. Deze stichting biedt vrijwaring voor auteursrechtelijke aanspraken (…)
Inbreuk portretrecht vanaf februari 2021:
(…)
Totale schadevergoeding per persoon: € 6.988,98
€ 6.988,98 x 2 = € 13.977,96 incl. BTW voor [eiser] en [eiseres] samen."
Dit is geen onderbouwing van de schade zoals gesteld bij punt 4.13.
N.B. Schadevergoedingen zijn BTW-vrijgesteld.
"4.15. Aansluiting zoeken bij de tarieven van Stichting Beeld Anoniem acht [gedaagde] in dit kader niet juist. Dat heeft volgens haar niets met de concrete schade te maken. Volgens [gedaagde] dient dan eerder aansluiting gezocht te worden bij de door [eisende partijen] voorafgaand aan de procedure – in het kader van een poging tot het treffen van een minnelijke – genoemde € 1.750,-. Tevens trekt [gedaagde] in twijfel of door [eiseres] , die inviel omdat er een ander vrouwelijk model nodig was, hetzelfde bedrag kan worden gevraagd als door [eiser]."
Prima betwisting lijkt me.
"4.16 (…) De rechtbank ziet geen aanleiding om verschil te maken tussen [eiseres] en [eiser] . Door [eisende partijen] zijn diverse overeenkomsten en foto’s overgelegd waaruit blijkt dat [eiseres] geregeld werkzaamheden verricht als model, samen met [eiser] en soms hun dochter."
Eisers zijn partners, ze hebben gezamenlijk een dochter. Fotografe had in eerste instantie een ander vrouwelijk model gevraagd.
"4.17. Indien [gedaagde] niet slaagt in het leveren van bewijs, zal zij dus tevens worden veroordeeld tot het vergoeden van de schade die [eisende partijen] hebben geleden als gevolg van het schenden van de portretrechten, welke schade derhalve tot en met de dag der dagvaarding alsdan wordt begroot op een bedrag ad € 13.977,96 incl. BTW."
Rechter legt de bewijslast bij gedaagde neer, jaagt haar daarmee op kosten en gaat mee in de gevorderde schade.
"4.19. Een vordering wegens inbreuk op het portretrecht is echter geen vordering die is gericht op handhaving van een recht van intellectuele eigendom als bedoeld in art. 1019h Rv."
Eisers vorderden aan proceskosten €15.692,55 plus nakosten. Rechter wijst dit af.
Mijn inziens:
- Geldt het portretrecht onder art. 19 en 20 Aw niet omdat de fotografe op eigen initiatief de foto's maakte.
- Kun je de schade niet begroten op de vrijwaringstarieven van Stichting Beeld Anoniem.
- Is de overlegde verklaring van de fotografe voldoende en een getuigenverhoor onnodig.
Rechtbank Limburg 5 juli 2023, ECLI:NL:RBLIM:2023:4201
Schending portretrecht door gebruikmaking foto's in reclame-uitingen? Gebruiker dient te bewijzen dat voor dit gebruik toestemming is verleend. Schade wordt begroot aan de hand van de tarieven van de Stichting Beeld Anoniem.